خواص زعفران؛ معجزه ای برای سلامتی شما
- احمد رضا
- بدون دیدگاه
مقدمه
زعفران گیاهی از راسته مارچوبه سانان و تیره زنبقیان و از خانواده ی سوسن است. این گیاه دارای برگ های بلند و نازک و گلهای بنفش با سه کلاله است که با دست چیده شده و بخاطر رنگ زرد و قیمت بالایی که دارد به ادویه طلایی معروف شده است. بیش از چهار هزار سال است که به غذاهای ما عطر و طعم و رنگ خاصی میبخشد. در این مقاله به بررسی خواص شگفت انگیز زعفران، از جمله خواص گل زعفران، دمنوش زعفران و غیره می‌پردازیم.
زعفران، طلای سرخ زمین، ادویه ای گران بها و خوش عطر است که از دیرباز در فرهنگ و آشپزی ایرانی جایگاه ویژه ای داشته است. این ادویه ارزشمند نه تنها طعمی بی نظیر به غذاها میبخشد، بلکه خواص و فواید بی شماری برای سلامتی انسان دارد.
زعفران چیست؟
همانطور که کمی قبل گفتیم، زعفران از کلاله یا خامه گل زعفران (Crocus sativus) به دست می‌آید. این گل بنفش رنگ در پاییز می‌روید و کلاله های آن به صورت دستی جمع آوری می‌شوند. کلاله های زعفران پس از خشک شدن، به عنوان ادویه ای گران بها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
هر گل زعفران فقط سه رشته(کلاله) تولید میکند. در واقع از هر 100 تا 200 هزاز گیاه زعفران پنج کیلوگرم گل زعفران بدست می آید که وزن 5 کیلوگرم زعفران تازه بعد از خشک شدن به 1 کیلو گرم میرسد.
انواع زعفران کدامند؟
زعفران انواع مختلفی دارد که برای تشخیص آنها دو بخش کلاله که قرمز رنگ است و بخش پایین کلاله که خامه نام دارد، استفاده میگردد. تفاوت انواع زعفران به نحوه ی برداشت و آب و هوای منطقه و همچنین جداسازی گل زعفران بستگی دارد.
زعفران سوپر نگین را میتوان با کیفیت ترین زعفران موجود در دنیا دانست. بعداز آن به ترتیب:
- نگین
- شبه نگین
- سرگل
- پوشال
- دسته(دخترپیچ)
ارزش غذایی زعفران؛ گنجینه‌ای از ویتامین‌ها و مواد معدنی
زعفران منبع غنی از ویتامین ها و مواد معدنی ضروری برای بدن است. برخی از مهم ترین ویتامین ها و مواد معدنی موجود در زعفران عبارتند از:
- ویتامین های گروه B: ویتامین B1 (تیامین)، ویتامین B2 (ریبوفلاوین)، ویتامین B3 (نیاسین)، ویتامین B6 (پیریدوکسین) و ویتامین (B9 اسید فولیک)
- پتاسیم: برای تنظیم فشار خون و عملکرد عضلات ضروری است.
- منیزیم: به عملکرد عضلات، اعصاب و سلامت استخوان کمک میکند.
- آهن: برای حمل اکسیژن در بدن و پیشگیری از کم خونی ضروری است.
- روی: به تقویت سیستم ایمنی بدن و بهبود عملکرد زخم ها کمک میکند.
زعفران همچنین حاوی آنتی اکسیدان های قوی مانند کروسین، سافرانال و کروستین است که به محافظت از سلول‌ها در برابر آسیب های رادیکال های آزاد کمک می‌کنند.
خواص و فواید بینظیر زعفران برای سلامتی
از قدیم الایام پزشکان طب سنتی از خواص دارویی زعفران برای درمان بسیاری از بیماری ها، از دل درد گرفته تا بواسیر استفاده میکردند. نتایج پزشکی مدرن نشان میدهد که:
علاوه بر چاشنی و رنگ دهنده غذا، زعفران دارای 150 نوع از ترکیبات مختلف است. مهمترین بخش رعفران که کلاله است، ترکیبات متنوعی از جمله کربوهیدرات، ویتامین، رنگ دانه کروسین در کنار آنتوسیالین، کاروتن، لیکوپن، زیگزانتین و یک اسانس معطر به نام سافرانال و ماده ی طعم دهنده پیکروکروسین دارد.
زعفران خواص و فواید بی شماری برای سلامتی انسان دارد که در ادامه به برخی از آنها اشاره میشود:
زعفران حاوی ترکیبات شیمیایی مختلفی از جمله کروسین، سافرانال، کروستین و ویتامین‌های گروه B است که به آن خواص متعددی میبخشد. ما در ادامه همین مطلب به بررسی جزئی خواص زعفران خواهیم پرداخت اما به صورت کلی برخی از مهم ترین خواص زعفران عبارتند از:
- تقویت سیستم ایمنی بدن: زعفران با دارا بودن آنتی اکسیدان های قوی، به تقویت سیستم ایمنی بدن و مبارزه با رادیکال های آزاد کمک میکند.
- بهبود عملکرد قلبی عروقی: زعفران با افزایش گردش خون، به سلامت قلب و عروق کمک میکند. همچنین، این ادویه با تنظیم فشار خون و کلسترول، خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی را کاهش میدهد.
- تقویت حافظه و عملکرد مغز: مطالعات نشان داده است که زعفران میتواند به بهبود حافظه و عملکرد مغز کمک کند. همچنین، این ادویه میتواند در پیشگیری از بیماری آلزایمر و زوال عقل موثر باشد.
- کاهش اضطراب و افسردگی: زعفران دارای خواص ضدافسردگی است و میتواند به کاهش اضطراب و افسردگی کمک کند.
- بهبود هضم غذا: زعفران با دارا بودن خواص ضد التهابی، به بهبود عملکرد دستگاه گوارش و هضم غذا کمک میکند.
- تقویت قوای جنسی: زعفران در طب سنتی به عنوان یک داروی مقوی قوای جنسی شناخته میشود.
- کاهش درد قاعدگی: زعفران میتواند به تسکین دردهای قاعدگی و علائم سندرم پیش از قاعدگی (PMS) کمک کند.
خواص گل زعفران در چای و دمنوش
گل زعفران، که به آن کلاله یا خامه زعفران نیز می‌گویند، قسمت اصلی این گیاه است که خواص دارویی و رنگ‌دهنده زعفران را به خود اختصاص داده است. دمنوش زعفران که از دم کردن گل زعفران در آب گرم تهیه میشود، فواید بی نظیری برای سلامتی دارد.
برخی از خواص دمنوش زعفران عبارتند از:
- آرامش اعصاب و بهبود خواب: دمنوش زعفران به دلیل داشتن خواص آرامش بخش، میتواند به بهبود کیفیت خواب و رفع بی خوابی کمک کند.
- کاهش علائم سرماخوردگی: دمنوش زعفران به تسکین گلودرد، سرفه و آبریزش بینی کمک میکند.
- کاهش فشار خون: دمنوش زعفران میتواند به تنظیم فشار خون بالا کمک کند.
- افزایش اشتها: دمنوش زعفران میتواند به افزایش اشتها و بهبود عملکرد دستگاه گوارش کمک کند.
خواص زعفران برای ورزشکاران، افزایش قدرت و استقامت
زعفران فواید متعددی برای ورزشکاران دارد که عبارتند از:
- افزایش قدرت و استقامت: زعفران به افزایش سطح انرژی و بهبود عملکرد عضلات در ورزشکاران کمک میکند.
- کاهش التهاب: خواص ضدالتهابی زعفران به کاهش التهاب عضلات و ریکاوری سریع تر پس از تمرینات ورزشی کمک میکند.
- بهبود عملکرد قلبی عروقی: زعفران با افزایش گردش خون، به سلامت قلب و عروق در ورزشکاران کمک میکند.
- کاهش استرس: زعفران به آرامش اعصاب و کاهش استرس در ورزشکاران کمک میکند.
خواص زعفران برای پوست: درخشش و جوانی
زعفران به دلیل داشتن خواص آنتی اکسیدانی و ضد التهابی، فواید فوق العاده ای برای پوست دارد. برخی از خواص زعفران برای پوست عبارتند از:
- روشن کردن پوست: زعفران به دلیل داشتن خاصیت ضد لک، به روشن شدن پوست و کاهش رنگدانه های پوست کمک میکند.
- رفع چین و چروک: زعفران به دلیل تحریک تولید کلاژن، به افزایش خاصیت ارتجاعی پوست و کاهش چین و چروک کمک میکند.
- آبرسانی به پوست: زعفران به حفظ رطوبت پوست و رفع خشکی پوست کمک میکند.
- درمان جوش و آکنه: خواص ضدالتهابی زعفران به کاهش التهاب و قرمزی پوست و درمان جوش و آکنه کمک میکند.
- تقویت مو: زعفران به تقویت ریشه مو و جلوگیری از ریزش مو کمک میکند.
خواص زعفران برای پوست: درخشش و جوانی
زعفران به دلیل داشتن خواص آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی، فواید بی‌نظیری برای پوست دارد. برخی از خواص زعفران برای پوست عبارتند از:
- روشن کردن پوست: زعفران به دلیل داشتن خاصیت ضد لک، به روشن شدن پوست و کاهش رنگدانه‌های پوست کمک میکند.
- رفع چین و چروک: زعفران به دلیل تحریک تولید کلاژن، به افزایش خاصیت ارتجاعی پوست و کاهش چین و چروک کمک میکند.
- آبرسانی به پوست: زعفران به حفظ رطوبت پوست و رفع خشکی پوست کمک میکند.
- درمان جوش و آکنه: خواص ضدالتهابی زعفران به کاهش التهاب و قرمزی پوست و درمان جوش و آکنه کمک میکند.
- تقویت مو: زعفران به تقویت ریشه مو و جلوگیری از ریزش مو کمک میکند.
خرید مستقیم زعفران
ریشه زعفران شَمالند
زعفران دخترپیچ شَمالند (زعفران دسته)
زعفران درجه 2 شَمالند
زعفران سرگل شَمالند
خواص زعفران برای قلب
زعفران با افزایش گردش خون، به سلامت قلب و عروق کمک میکند. همچنین، این ادویه با تنظیم فشار خون و کلسترول، خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی را کاهش میدهد.
خواص زعفران برای مغز
مطالعات نشان داده است که زعفران میتواند به بهبود حافظه و عملکرد مغز کمک کند. همچنین، این ادویه می تواند در پیشگیری از بیماری آلزایمر و زوال عقل موثر باشد.
خواص زعفران برای دیابت
زعفران میتواند به تنظیم قند خون در بیماران دیابتی کمک کند. همچنین، این ادویه میتواند به بهبود حساسیت به انسولین و کاهش مقاومت به انسولین کمک کند.
فواید زعفران برای لاغری
زعفران میتواند به افزایش سوخت و ساز بدن و به نوبه خود به کاهش وزن کمک کند. همچنین، این ادویه میتواند به کاهش اشتها و افزایش احساس سیری کمک کند.
فواید زعفران برای کبد چرب
زعفران به دلیل داشتن خواص آنتی اکسیدانی، میتواند به سم زدایی کبد و بهبود عملکرد آن کمک کند. همچنین، این ادویه میتواند به کاهش التهاب کبد و بهبود کبد چرب کمک کند.
فواید زعفران برای چشم
زعفران میتواند به بهبود بینایی و تقویت چشم کمک کند. همچنین، این ادویه میتواند به پیشگیری از بیماری های چشمی مانند دژنراسیون ماکولا مرتبط با سن کمک کند.
خواص زعفران برای مردان
زعفران میتواند به تقویت قوای جنسی در مردان و بهبود عملکرد باروری کمک کند. همچنین، این ادویه میتواند به افزایش سطح تستوسترون و بهبود سلامت جنسی مردان کمک کند.
خواص زعفران برای زنان
زعفران میتواند به تنظیم هورمون‌های زنانه و کاهش علائم سندرم پیش از قاعدگی (PMS) کمک کند. همچنین، این ادویه میتواند به کاهش دردهای قاعدگی و بهبود خلق و خو در زنان کمک کند.
خواص زعفران برای کودکان
زعفران میتواند به تقویت سیستم ایمنی بدن کودکان و پیشگیری از ابتلا به بیماری‌ها کمک کند. همچنین، این ادویه میتواند به بهبود هضم غذا و افزایش اشتها در کودکان کمک کند.
خواص زعفران برای یبوست
زعفران میتواند به بهبود عملکرد دستگاه گوارش و رفع یبوست کمک کند. همچنین، این ادویه میتواند به افزایش حرکات روده و دفع مدفوع کمک کند.
خواص زعفران برای سرماخوردگی
زعفران به دلیل داشتن خواص ضدالتهابی و ضدعفونی‌کننده، میتواند به تسکین علائم سرماخوردگی مانند گلودرد، سرفه و آبریزش بینی کمک کند.
عوارض زعفران
مصرف زعفران در حد متعادل معمولاً بی‌خطر است. با این حال، مصرف بیش از حد زعفران میتواند عوارضی مانند تهوع، استفراغ، سرگیجه و خونریزی رحم را به دنبال داشته باشد.
زعفران در بارداری
مصرف زعفران در دوران بارداری میتواند خطر سقط جنین را افزایش دهد. بنابراین، زنان باردار باید از مصرف زعفران خودداری کنند.
عوارض زعفران برای فشار خون
زعفران میتواند به تنظیم فشار خون بالا کمک کند. با این حال، مصرف زعفران در افراد دارای فشار خون پایین میتواند باعث افت فشار خون شود.
عوارض زعفران برای درد معده
مصرف زعفران در افراد دارای مشکلات گوارشی مانند زخم معده یا رفلاکس اسید معده میتواند باعث تشدید علائم این بیماری‌ها شود.
عوارض مصرف زیاد زعفران
مصرف بیش از حد زعفران میتواند عوارضی مانند تهوع، استفراغ، سرگیجه و خونریزی رحم را به دنبال داشته باشد.
عوارض مصرف زعفران تاریخ گذشته
مصرف زعفران تاریخ گذشته میتواند باعث مسمومیت غذایی و علائمی مانند تهوع، استفراغ، اسهال و درد شکم شود.
میزان مصرف روزانه زعفران
مصرف بیش از حد زعفران باعث کاهش فشارخون و رقیق شدن بیش از حد خون میشود که ممکن است عوارضی مثل خونریزی های بینی یا رحمی به همراه داشته باشد. همچنین مصرف بی رویه زعفران باعث استفراغ، کاهش ضربان قلب، خون ریزی از بینی، سرگیجه، بی حالی، زردیی پوست و عوارض خطرناک دیگر میشود که این عواقب حتی میتواند منجر به مرگ شود.
میزان مصرف روزانه زعفران به شرایط فردی و نوع مصرف آن بستگی دارد. به طور کلی، مصرف 10 تا 30 میلی‌گرم زعفران در روز بی‌خطر است.
پیاز زعفران؛ هر آنچه باید از آن بدانید!
هر کیلو گل زعفران چقدر زعفران می دهد؟
